Kılavuz Görselleri ¶

Bu bölüm, Web için Kaydetmek bölümü için bir ek gibidir. Özellikle kılavuz için görsel oluşturmayla ve onları eniyilemeyle ilgilenir.

Ekran görüntüleri yapmak için araçlar ¶

Ekranın, tüm panelleri ve araçları içeren bir görüntüsünü yapmak istiyorsanız Web için Kaydetmek bölümü pek yararlı olmayacaktır. Çünkü yalnızca tuval içeriğini kaydeder!

Bunun yerine bir ekran görüntüsü yapacağız. İşletim sisteminize bağlı olarak, çeşitli ekran görüntüsü araçları vardır.

Windows ¶

Windows içinde bir ekran görüntüsü aracı bulunur. Öntanımlı olarak Ekranı Yazdır düğmesiyle erişilir. Dizüstü bilgisayarlarda bazen Fn düğmesini kullanmanız gerekebilir.

Linux ¶

Hem GNOME hem KDE ve diğer masaüstü ortamları da, Ekranı Yazdır düğmesine bastığınızda ortaya çıkan kullanışlı ekran görüntüsü araçlarına sahiptir. Olur da eğer yoksa

ImageMagick

imagemagick ile aşağıdaki komutu kullanabilirsiniz:

import -depth 8 -dither <dosya-adı.png>

Çeşitli erişilebilirlik nedenleriyle kılavuzdaki GIF sayısını en aza indirmemiz gerekse de, bazen yine de GIF’ler ve kısa videolar oluşturmanız gerekir. Ayrıca, GIF’ler sürüm notları ile özellikleri göstermek için oldukça iyidir.

Kısa GIF’ler yapmak için aşağıdaki programları kullanabilirsiniz:

Peek – Bu program bir AppImage ile dağıtılır ve kullanımı kolay bir arayüzü vardır. Başka ekran kaydı programları gibi, Wayland üzerinde sıkıntı çıkarabilir.

macOS ¶

Resmi Apple belgelendirmesinin belirttiği üzere, ekran görüntüsü kısayolu Üst Karakter + Komut + 3’tür.

Bu iş için uygun dosya biçimi ¶

Belirli görsel biçimleri için farklı dosya biçimleri kullanmak daha iyidir. Sonunda, güzel görünen ve düşük dosya boyutuna sahip görseller elde etmek istiyoruz; çünkü bu, kılavuzun indirilmesini veya internette ona göz atılmasını kolaylaştırır.

Grafik Arayüz ekran görüntüleri: Bunlar PNG veya uygunsa GIF kullanmalıdır.
Pek çok düz renk içeren görseller.: Bunlar PNG kullanmalıdır.
Gri tonlu görseller: Bunlar GIF veya PNG olmalıdır.
Pek çok gradyan içeren görseller: Bunlar JPG olmalıdır.
Pek çok saydamlık içeren görseller.: Bunlar PNG olmalıdır.

Mantık, bunların her birinin renkleri kaydetme biçimine göre değişir. JPEG, farklı şekilde sıkıştırıldığı için çok fazla gradyan içeren fotoğraflar ve görseller için idealdir. Ancak, karşıtlıklar JPEG’de iyi sonuç vermez. PNG, keskin karşıtlığa sahip görsellerde çok daha iyi başarım gösterirken, 256’dan daha az renk kullandığımız bazı durumlarda GIF daha iyi olabilir.

Gri tonlu görseller, çok fazla gradyan çeşitliliğine sahip olsalar bile PNG olmalıdır. Bunun nedeni, tam renkli görseller kullandığımızda, görsele bağlı olarak, bu değerleri açıklamak için her biri ile 256 değerden herhangi birini içerme olasılığına sahip 3-5 arası sayı kullanıyoruz. JPEG ve diğer ‘kayıplı’ dosya biçimleri, bir görselin içeriğini göstermek için gereksinim duyduğu değer sayısını azaltmak için zekice hazırlanmış psikolojik hileler kullanır. Ancak, gri tonlu görseller oluşturduğumuzda, yalnızca açıklığı takip ederiz. Açıklık, 256 değere sahip olabilen tek bir sayıdır ve bu, kötü eserlere sahip olabilen JPEG yerine GIF veya PNG’yi kullanmayı çok daha kolaylaştırır. (Ayrıca biraz daha küçüktür)

Kuşkuya düştüğünüzde PNG kullanın.

Görselleri kalite ve boyut açısından eniyilemek ¶

Artık çoğu görsel düzenleyici, görsel boyutlarında iyi öntanımlı değerler vermeye çalışsa da, belirli araçları kullanarak bunları genellikle daha da küçük hale getirebiliyoruz.

Windows ¶

Bu iş için Windows üzerinde en çok önerilen araç IrfanView’dür; ancak bu belgenin yazarı bendeniz bu programı nasıl kullanacağını henüz bilmemektedir.

Diğer seçenek ise Linux bölümünde sözü edilen PNGCrush adlı programdır.

Linux ¶

PNG’yi eniyilemek ¶

Linux üzerine kullanılabilen tonla PNG eniyileme araçları bulunmaktadır. Bunlar, iki kategoride gelirler: Kayıplı (psikolojik hileler kullanan) ve Kayıpsız (veriyi daha geleneksel yöntemlerle sıkıştırmaya çalışan). En çok tavsiye edilenler aşağıdadır:

PNGQuant

Kullanılan renk miktarını akıllı bir şekilde azaltmak için kayıplı teknikler kullanan bir PNG sıkıştırıcı.

PNGquant’ı kullanmak için seçtiğiniz klasöre gidin ve şunu yazın:

pngquant --quality=80-100 görsel.png

görsel, görsel dosyası adı ile değiştirilir. Giriş düğmesine bastığınızda klasörde, sıkıştırılmış veriyi içeren yeni bir görsel dosyası ortaya çıkar. PNGQuant çoğu görselde işe yarar; ancak renk seçiciler gibi bazı görseller pek iyi sonuçlar vermezler. Bu yüzden çıktı dosyasının görünüşünü her zaman denetleyin veya aşağıdaki seçeneklerden birini kullanın:

PNGCrush

Kayıpsız bir PNG sıkıştırıcı. Kullanım:

pngcrush görsel.png çıktı-görseli.png

Bu program, en yaygın yöntemleri kullanır. Tüm yöntemleri denemek için -brute ekleyin.

Optipng

PNGQuant’ı kullandıktan sonra çalıştırılabilecek başka bir kayıpsız PNG sıkıştırıcı. PNGCrush’ın bir çatalı olarak ortaya çıkmıştır. Kullanımı:

optipng görsel.png

görsel dosyas adıdır. OptiPNG sonrasında birkaç sıkıştırma algoritmasını sınar ve görsel.png dosyasının üzerine eniyilenmiş sürümle yazar. Üzerine yazmayı, --out çıktı-görseli.png yaparak iptal edebilirsiniz.

GIF’i eniyilemek ¶

JPEG’i eniyilemek ¶

JPEG, kayıplı bir dosya biçimi olduğundan, onu eniyilemek biraz sıkıntılı olabilir. JPEG verisi depolanırken psikolojik hileler de kullanılır.

Ancak görselinizde metin gibi çok fazla karşıtlık olduğunda bunun gibi hileler çok belirgin hale gelir. Ayrıca, JPEG’ler yeniden yeniden kaydedildiklerinde iyi sonuç vermezler. Bu nedenle, bir yerlerde görselin düzenleyebileceğiniz kayıpsız bir sürümünün bulunduğundan ve yalnızca nihai sonucun JPEG olduğundan emin olun.

macOS ¶

ImageOptim – PNGQuant ve gifski gibi komut satırı araçları için grafik bir arayüz.

Bir dosyanın üst verisini düzenlemek ¶

Bazen bir görsel dosyasına kişisel bilgiler gömülebilir. Bazen de bir dosyayı daha iyi belgelemek için ek bilgiler koymak isteyebiliriz.

Üst veriyi işlemenin en az 3 ile 4 farklı yolu vardır ve üst veri, belirli dosyaları farklı biçimlerde işleyebilir.

Üst veri düzenlemek için en çok kullanılan iki program ExifTool ve ImageMagick’tir.

Windows ve macOS ¶

ExifTool’u almak için web sitesini kullanın.

Linux ¶

ExifTool’u Linux üzerinde de kurabilirsiniz.

Debian/Ubuntu: sudo apt-get install libimage-exiftool-perl

Üst veriyi görüntülemek ¶

Görselin bulunduğu klasöre geçin ve şunu yazın:

exiftool görsel

görsel, incelemek istediğiniz dosyanın adıdır. Herhangi bir klasörde exiftool yazarsanız program önüne gelen tüm görsel dosyalarını incelemeye çalışacaktır. Bazı görsellere dikkatli bakarsanız onların çizer/yapıcı veya konum üst verisi içerdiğini görürsünüz. Bu, gizlilik söz konusu olduğunda biraz sıkıntı olabilir ve üst veri soymanın en birincil nedenidir.

Ek olarak, ImageMagick’in identify’ını da kullanabilirsiniz:

identify -verbose görsel

Üst veriyi soymak ¶

Örneğin, görsel.png adlı bir dosyadan üst veriyi silmek aşağıdaki biçimde yapılabilir:

ExifTool

exiftool -all= görsel.png

Bu, ExifTool’un erişebildiği tüm künyeleri boşaltır. İsterseniz belirli bir künyeyi belirtebilir ve onu kaldırabilirsiniz: exiftool -author= görsel.png

OptiPNG

optipng -strip görsel.png Bu, PNG dosyasını soyar ve sıkıştırır.

ImageMagick

convert görsel.png –strip

Üst veriyi dışarı çıkarmak ¶

Bazen her şeyi soymadan önce belirli üst veriyi dışarı çıkarmak isteriz; örneğin. ICC profili gibi. Bu, görseli o profil türüne dönüştürülerek yapılır:

ImageMagick’in Convert’i

Önce, şunu dönüştürerek üst veriyi bir profile dışarı çıkarın:

convert görsel.png görsel_profili.icc

Sonrasında dosyayı soyun ve profil bilgisini okuyun:

convert -profile görsel_profili.icc görsel.png

Açıklama üst verisini gömmek ¶

Açıklama üst verisi, ekran okuyucuları olan insanlara yardım etmek için gerçekten kullanışlıdır. Web tarayıcıları, alternatif metni oluşturmak için alternatif metin yoksa genellikle açıklama üst verisini kullanmaya çalışır. Gömmek isteyebileceğiniz başka bir şey de renk alanı verileri gibi şeylerdir.

ExifTool

ImageMagick

Bir EXIF değeri ayarlamak:

convert -set exif:ImageDescription "Bir görsel açıklaması" görsel.png değiştirilmiş_görsel.png

Açıklama için PNG parçasını ayarlamak:

convert -set Description "Bir görsel açıklaması" görsel.png değiştirilmiş_görsel.png

Lisans üst verisini gömmek ¶

Özünde, lisans verisini gömmek iyi bir şeydir; çünkü görseli kalıcı olarak imlemenize olanak tanır. Ancak başka birisi bu görseli başka bir web sitesine yüklerse üst veri büyük olasılıkla ImageMagick tarafından silinir.

Özellikleri kullanmak ¶

Lisansı tanımlamak için dcterms:license olarak üst veriyi ayarlayabilirsiniz.

ImageMagick

GDPL için:

convert -set dcterms:license "GDPL 1.3+ https://www.gnu.org/licenses/fdl-1.3.txt" görsel.png

Bu bir kısa ad ve sonrasında da lisans metnini tanımlar.

Creative Commons BY-SA 4.0 için:

convert -set dcterms:license "CC-BY-SA-4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/" görsel.png

Özellikleri kullanmanın sorunu, bunların bir lisansı tanımlamanın standart olmayan bir yolu olması, yani makinelerin bunlarla fazla bir şey yapamamasıdır.

XMP kullanmak ¶

Creative Commons web sayfası, bunun için XMP’yi kullanmamızı salık verir. Bir lisans seçerken Creative Commons Lisansı seçicisine size uygun bir XMP dosyası vermesini söyleyebilirsiniz.

Bunun için ExifTool XMP künyelerini kullanmamız gerekecek.

İşlem sonucu bize şöyle görünür:

exiftool -Marked=true -License="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0" -UsageTerms="This work is licensed under a <a rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License</a>." -Copyright="CC-BY-SA-NC 4.0" görsel.png

İmlemeyi yapmanın başka bir yolu ise şunu kullanmaktır:

exiftool -Marked=true -License="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0" -attributionURL="docs.krita.org" attributionName="kritaManual" görsel.png

ImageMagick ile bir kez daha profil seçeneğini kullanabilirsiniz.

Önce veriyi dışarı çıkarın (varsa):

convert görsel.png görsel_üst_verisi.xmp

Çıktı dosyasını değiştirin ve görsel verisini gömün:

convert -profile görsel_üst_verisi.xmp görsel.png

Lisans başına XMP tanımları. Creative Commons web sitesinde üst veriler için bir XMP dosyası oluşturabilirsiniz.